29 октября 2015 г. по решению Районного Совета депутатов имя Василия Николаевича Оконешникова присвоено Павловской средней общеобразовательной школе.

29 декабря 2015 г. распахнули двери новой школы на 350 мест.

ссылка на видеоролик об Оконешникове В.Н. https://drive.google.com/file/d/1aqi5S0L6MaBGdU5xNusU2BxPP5qQfU3n/view?usp=sharing 

Автор эмблемы Павловской средней общеобразовательной школы - выпускник школы, член Союза архитекторов Российской Федерации, известный архитектор-дизайнер, автор многих памятников известным личностям Республики Саха (Якутия), эскизов государственных знаков, медалей, логотипов, Лукин Сергей Иннокентьевич.

Оконешников Василий Николаевич

уруһуй уонна черчение учууталын олоҕун кэрдиис кэмнэрэ

 

Мин, Оконешников Василий Николаевич 1932 сыллаахха балазан ыйын 3 күнүгэр Нөөрүктээйи нэһилиэгэр Мэҥэ Хаҥалас улууһугар «Улуу Сыһыы» диэн кэрэ айылҕалаах сиргэ колхуостаах дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтүм. Аҕам Николай Васильевич «Саҥа олох» колхозка сылгыһытынан үлэлии сылдьан эдэр сааһыгар тымныйан ыалдьан олохтон туораабыта. Ийэм Евдокия Иннокентьевна икиһин кэргэн тахсарыгар эһэм ийэбиттэн көрдөөн иитэ ылбыта. Онон мин 3 сааспыттан 17 сааспар диэри эһэбэр Василий Степановичка иитиллибитим. Эһэм мас ууһа буолан дьиэни тутууга, сыарҕаны, булт тэриллэрин, окко туттуллар тэриллэрин оҥорууга маастар этэ. Эдэригэр кадровай булчутунан үлэлээбитэ. Эһэм миигин кырабыттан дьиэ, от-мас үлэлэригэр, кус, куобах булдугар үөрэппитэ.

Бастакы кылааска Дьокуускай 5 №-дээх оскуолатыгар абаҕабар Иван Степановичка олорон үөрэммитим. 1942 сыллаахха нэһилиэкпитигэр начальнай оскуола аһыллан «Моороҕо» начальнай оскуоланы үөрэнэн, 1946 сыллаахха бүтэрбитим (1 сыл ыалдьан үөрэммэтэҕим). Тулаайах буолан 5 кылааһы Майаҕа, 7 кылааһы интернатка олорон үөрэммитим. Хаптаҕай оскуолатын бүтэрээт Дьокуускайдааҕы Музыкальнай-художественнай училище художественнай педагогическай отделениятыгар үөрэнэ киирбитим. III курсу бүтэрбитим кэнниттэн байыаннай сулуусубаҕа ыҥырыллан мотопехота полковой оскуолатыгар үөрэммитим, дойдубар уоппускаҕа кэлэ сылдьыбытым.

Сулуусуба кэнниттэн училищебын 5 сыл үөрэнэн бүтэрэн черчения, уруһуй учууталын квалификациятын, художник идэтин  дипломун ылан дойдубар Мэҥэҕэ анатан Аллараа Бэстээх 7 кылаастаах оскуолатыгар физкультура, черчения, уруһуй уонна үлэ уруоктарын учууталынан үлэбин саҕалаабытым. Павловскай оскуолатыгар үлэ миэстэтэ суоҕа. Аллараа Бэстээххэ икки сыл үлэлээн баран Павловскайга үлэ миэстэтэ тахсан онно көрдөһөн көспүтүм. Биир сыл үлэлээбитим кэннэ РОНО бирикээһинэн Майа орто оскуолатыгар уруһуй, черчение учууталынан эмиэ икки сыл үлэлээбитим. Онтон Павловскайга орто оскуола аһыллан көрдөһүү бөҕөнөн төрөөбүт нэһилиэгим оскуолатыгар көһөттөрөн 1963-64 үөрэх сылыгар уруһуй, черчение учууталынан уһун сыллаах үлэм саҕаламмыта. Сүрүннээн 1963-64 с. саҕалаан черчениены үөрэтиигэ саҥа уларыйыылар, саҥаны киллэриилэр саҕаламмыттара. Ол курдук, предметнэй кабинеттары тэрийэн үөрэтии, олимпиадалары сыллата ыытыы, кружоктар үлэлэригэр болҕомто ууруу, курстары, семинардары тэрийии, опыты тарҕатыы о.д.а. Биһиги оскуолабыт ити хайысхаларга көхтөөхтүк ылсыспыта уонна үчүгэй түмүктэри көрдөрбүтэ. Ол курдук, биир бастакынан оччотооҕу көрдөбүллэргэ барыларыгар эппиэттиир черчение, уруһуй кабинетын оҥорон үлэлэтэн, республикаҕа черчение кабинеттарын көрүүлэрин түмүгүнэн иккитэ бастаабыта. Черчение кабинетын базатыгар элбэх курстар, семинардар, көрсүһүүлэр ыытыллыбыттара. Москваттан Бауман аатынан үрдүкү техническай училище профессора Ю.Э. Шарикян, Грузия үтүөлээх учууталлара Ф.И. Пензев, Д.И.Мачавариани, Москватааҕы «Просвещение» издательство научнай редактора З.А.Родионова кэлэ сылдьыбыттара.

Ю.Э.Шарикян курс ыытыспыта. З.А.Родионова «Кабинет черчения» диэн кинигэ сурунарбар рекомендация биэрэн барбыта. «Кабинет черчения» кинигэ 1983 сыл «Просвещение» издательствоҕа 39 тыһ. экземплярынан бэчээттэммитэ.

Элбэх оҕону хабан (7,8,9,10 кылаастары) черчение предметын күүһүрдүүгэ уһун сылларга киэҥ былааннаахтык, ситиһиилээхтик үлэлээн 900 тахса оҕо умсугуйан туран дьарыктаммыта. Бэйэм суруйбут куруһуогум былааныгар киирэллэрэ:

а) Графическай наукаҕа («Сурааһын үөрэҕэр») интэриэһи үөскэтии, дьоҕуру сайыннарыы;

 б) Черчение, уруһуй учууталларын бэлэмнээһин.

Черчение куруһуогар утумнаахтык 3-4 сыл дьарыктаммыт оҕолортон черчение, уруһуй, үлэ, компьютернай графика уруоктарын учууталынан 28 оҕо, архитектор, дизайнер, инженер-строитель, инженер-механик, инженер-электрик, инженер-конструктор, инженер-экономист, инженер-гидролог идэлэрин 52 оҕо (итилэртэн 22 архитектор) ылбыттара. Биир оскуолаттан 20 тахса оҕо архитектор идэтин баһылаабыттара, «Рекорды Якутии. Самые первые» диэн дьоһун кинигэҕэ суруллубуттара.

 Ити архитектордартан С.Н. Назаров РСФСР үтүөлээх тутааччыта, К.Л.Лыткин архитектурнай наука кандидата, Н.С.Федоров Саха Республикатын үтүөлээх архитектора званиялаахтар. 11 үөрэнээччим архитектордар Союзтарын чилиэттэрэ, 4 Бочуоттаах архитектордар бааллар, ол курдук: С.Н.Назаров, С.А.Сергеев, А.И.Степанов архитектордар Союзтарын председателинан, солбуйааччынан улэлээбиттэрэ. 3 оҕо худуоһунньук идэтин талбыттара: И.Ксенофонтов, М.Егоров, М.Захаров. М.В.Егоров биллиилээх сценограф, худуоһунньук «Кыһыл көмүс мааска» бириэмийэ номинана. Элбэх оҕо механизатор буолбуттара.

«Эдэр чертежник» куруһуок чилиэннэрэ оройуоҥҥа, зонаҕа, республикаҕа, союзка (Грузинскай олимпиада Бүтүн союзтааҕы олимпиадаҕа тэҥнэһэрэ) 46 сыл устата ситиһиилээхтик кыттыбыттара. Түмүктэрэ: оройуоҥҥа 39 төгүл-1 миэстэ, зонаҕа 15 оройуон кыттыылаах 4 төгүл- 1 миэстэ, республикаҕа 43 кыттан 35 төгул-1 миэстэ, Грузия олимпиадатыгар 56 оҕо Грузия Үөрэҕириигэ миниистирин Бочуотунай грамотатынан, дипломнарынан наҕараадаламмытара. Бары олимпиадаларга барыта 264 оҕо чемпион, призер буолбуттара. Кинилэр ортолоруттан Лукин Сергей, Оконешников Вася, Егоров Коля, Николаев Андрей 3 төгүл (7,8,9 кылаастарга) чемпион буолбуттара. Барыта 78 төгүл бастакы миэстэҕэ биһиги чертежниктарбыт хамаанданан ылары ситиспиттэрэ. Итини сэргэ «Бэлэм буол» хаһыат 3 төгүл черченияҕа республиканскатааҕы куонкурус ыыппытыгар 3-гэр биһиги оскуолабыт чертежниктэрэ бастаабыттара. Республикатааҕы олимпиадаҕа бастаабыттарга оччотооҕуга, (СССР ыһылла илигинэ), комсомол Обкома черчение олимпиадатыгар үрдүкү кылааска чемпион буолбут оҕоҕо архитектурнай институтка уонна художественнай – педагогическай институттарга Хабаровскайга, Новосибирскайга, Красноярскайга льготнай путевкаларынан үөрэнэ киирэллэригэр кыах биэрэллэр этэ.

Итинник биһиги оскуолабытыттан киирии экзаменнарын ортоҕо да туттаран элбэх оҕо үөрэммиттэрэ. Итини сэргэ 7,8,9 кылаастарга чемпионнаабыт оҕолорго Бүтүн Союзтаҕы пионер лааҕырдарга сынньанарга босхо путевка уонна ВДНХ СССР көрө, сынньана баралларыгар эмиэ босхо путевка биэрэллэр этэ. Итинник путевкаларынан бастыҥ чертежниктарбыт 25 оҕо «Артек», «Орленок», «Океан» лааҕырдарга сынньаммыттара. 5 оҕо ВДНХ-ҕа сылдьыбыттара. 35 төгүл бастаабыттарын туһунан Н.С.Николаев, Т.Т.Саввинов, Л.М.Эйдельс о.д.а. кинигэлэригэр суруллубуттара.

ВДНХ-га «Наука и образование» диэн павильоҥҥа «Якутские юные чертежники» диэн стендэҕэ биһиги оскуолабыт черченияҕа кабинета, үөрэнээччилэр үлэлэрэ, куруһуок үлэтэ, олимпиадалар көрдөрүллүбүт этилэр.

Биһиги оскуолабытыгар уһун сылларга «Кружок технического творчества» 7-10 кылаас үөрэнээччилэрин хабан ситиһиилээхтик үлэлээбитэ. Кружок сүрүннээн черчение, уруһуй уруоктарыгар туттуллар араас динамичнай электрофицированнай пособиелары, электровикториналары, репетитордары, тестер-экзаменатордары о.д.а оҥорууга үөрэтэрэ, дьарыктанара. Үөрэнээччилэр техническэй творчествоҕа республиканскай быыстапкаларыгар 8 оҕо кыттан 1983 с. I-кы миэстэни ылбыппыт. 8 кылааска үөрэнэр Кириллин Гоша «Тестер-экзаменатор-1» диэн үлэтэ республикаҕа бастаан «Эдэр изобретателлэр» Бүтүн Союзтааҕы 7-с слеттарыгар дипломант буолбута, автор сыаналаах бирииһинэн, значогунан наҕараадаламмыта.

Итини кэккэ уруһуй куруһуогар баҕалаах оҕолор 5-7 кылаастартан түмсэн эмиэ дьарыктаммыттара. Сүрүннээн акварель, гуашь кырааскаларынан суруйарга, монотипия, линогравюра, чеканка техникатыгар үорэнэргэ холоноллоро. Республиканскай быыстапкаларга II-III миэстэлэри ылары ситиспиттэрэ. Дьарыктаммыт оҕолортон 20 тахса оҕо уруһуй, черчение учууталлара буолбуттара.

Өр сыллаах үлэм түмүктэрин түмэн уопут быһыытынан тарҕатарга быһаарынан учууталларга аналлаах 3 кинигэни «Кабинет черчения» 1982 с. Москваҕа, «Всей душой и сердцем» 1999 с. Дьокуускайга, «Раздточные тематические таблицы по черчению» диэн кинигэлэри  Дьокуускайга бэчээттэппитим. Бу кинигэлэрим рецензияларын, рекомендацияларын профессордар Н.С.Николаев, Т.Т.Саввинов суруйбуттара. Черчение предметын үөрэтиигэ, черчение олимпиадаларыгар сыһыаннаах элбэх ыстатыйалары республика хаһыаттарыгар, суруналларга суруйталаабытым, республиканскай семинардарга, курстарга, конференцияларга, быыстапкаларга кыттыбытым. Павловскай оскуолатын базатыгар мин үлэлиир сылларбар 40 тахса орто, үрдүк черчение, уруһуй үлэ предметтэрин учууталларын үөрэтэр училищелар, институттар студеннара практикаларын барбыттара. Учууталлар республикатааҕы IХ съезтэригэр делегатынан талыллан кыттыбытым.

Оҕо чертежтуур, уруһуйдуур дьоҕурдарын сайыннарыы учууталтан быһаччы тутулуктаах. Бу предметтэргэ нэдиэлэҕэ 1-дии эрэ чаас бэриллэр, сылга 34 чаас, онон төһө кыалларынан оҕолору куруһуоктарынан, эбии үөрэҕинэн хабан араас олимпиадаларга, конкурстарга, быыстапкаларга кытыннаран, экскурсияларга сырытыннаран интэриэһи үөскэтэн киэҥ былааннаахтык үөрэтиэххэ наада.

Мин Павловскай оскуолатыгар 46 сыл черчение куруһуогун ыытан үлэбин түмүктээтим. Общественнай үлэлэртэн туора турбатым, 16 сыл профсоюз комитетын председателинэн, чилиэнинэн, кылаас салайааччытынан, үлэ, черчение, уруһуй учууталларын методическай холбуһуктарын салайааччытынан, 12 сыл улуус учууталларын метод холбоһуктарын салайааччытынан, общественнай инспекторынан үлэлээбитим. 10 сыл оскуола учууталларын булчуттарын холбоһуктарын председателынан үлэлээбиттээхпин. 2-тэ сельсовет депутатынан талылла сылдьыбытым, улууска ыытыллар культура эстафетатын быыстапкатыгар элбэх сыл кыттан 28 төгул лауреат, дипломант буолбутум. Оскуолабыт олохтоммута 100 сылыгар аналлаах обелиск-памятник эскииһин оҥорон нэһилиэкпэр туруорсубутум. «Мооро» диэн сиргэ сэриигэ охтубут буойуттарга аналлаах памятник проегын оҥорбутум. Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар Нөөрүктээйи нэһилиэгиттэн саа-саадах тутан сэриилэспит сэрии хонуутугар охтубут, сураҕа суох сүппут, кыайыы кынаттанан дойдуларыгар эргиллибит биир дойдулаахтарбыт тустарынан кинигэ суруйан Дьокуускайга таһаартарбытым. 20 тахса фронтовик буойуттар портреттарын уруһуйдаан бэйэлэригэр бэлэхтээбитим.

1961 с. Татарияттан комсомол путевкатынан медигынан үлэлии кэлбит, Кирпичникова Надежда Никитичналыын дьолбутун холбоон, ыал буолбуппут. Үс уол, биир кыыс оҕолоохпут. 50 сыл олорон «Ытык ыал» атын сүкпуппүт. Оҕолорбут бары Павловскай орто оскуолатын үчүгэйдик үөрэнэн бүтэрбиттэрэ. Уөрэммит сылларыгар Михаил, Василий умсугуйан туран черчение куруһуогар дьарыктаммыттара. Республикаҕа ыытыллар олимпиадаларга Михаил 1-дэ чемпион, 2-тэ призер буолан «Артек» лааҕырга путевканан наҕараадаламмыта. Василий 3 төгүл чемпионнаан (7-8-9-с кылаастарга) «Орленок» лааҕырга путевканан наҕараадаламмыта. Үһүс уолбут Саша волейбол секциятыгар дьарыктаммыта, сборнай хамаанда чилиэнэ этэ, черченияҕа эмиэ дьарыктаммыта.  Кыыспыт Светлана эмиэ волейбол, легкай атлетика секциятыгар дьарыктаммыта. 400 м сүүрүүгэ, уһуну ойууга улуус чемпионката этэ. Оскуоланы бүтэрэн салгыы СГУ-га үөрэнэн, Михаил «Инженер-строитель»  идэтин ылбыта. Билигин идэтинэн улэлиир. Василий оскуола кэнниттэн бастаан Нижнекамскайдааҕы техническай училищены бүтэрэн токарь идэтинэн 2 сыл үлэлээн баран, СГУ-га  биолого-географическай факультетын бүтэрбитэ. «Департамент охоты и охотничьего хозяйства» отдел начальнигынан үлэлиир. Светлана СГУ медицинскай факультетын бутэрбитэ. Гериатрия отделениятын бырааһа, медицинскай наука кандидата. Бары кэргэннээхтэр. 8-с сиэннээхпит, биир хос сиэннээхпит.

50 сыл учууталынан үлэлээбит үлэм түмүктэрэ: «РСФСР үөрэҕэриитин туйгуна», «РСФСР старшай учуутала», «Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала», «Орден за веру и верность РФ №859», Знак «Ударник девятой пятилетки», Медаль «Ветеран труда», Медаль «80 лет ВЛКСМ», Знак «Гражданская доблесть», «Почетный гражданин Нерюктяйинского наслега», Академик В.П.Ларионов аатынан фонда лауреата, Саха республикатын Бочуоттаах кырдьаҕаһа, «Ветеран тыла». Итини сэргэ 10-ча араас юбилейнай медалларынан, Саха АССР Верховнай советын Бочуотунай грамотатынан, ЦК ВЛКСМ 5 Бочуотунай (знактаах) грамоталарынан, Саха Республикатын Правительствотын (медаллаах) «Ил түмэнин» 3 Бочуотунай грамоталарынан, Саха Республикатын үөрэҕэриигэ министерствотын Бочуотунай грамоталарынан 25 төгүл наҕараадаламмытым. Грузинскай ССР үөрэҕэриигэ министерствотыттан (министр Кинкладзе аатынан) Бочуотунай грамоталаахпын. Эдэр чертежниктар Грузинскай олимпиадаларга 10 сыл кыттан 80 тахса Бочуотунай грамотаны, дипломнары, вымпеллары ылары ситиспиттэрэ.

Төрөөбүт-үөскээбит сирим-дойдум чэбдик салгынынан дуоһуйа тыынан, өҥ буордаах, кэрэ айылҕалаах сиригэр – уотугар дьиэ-уот туттан олохсуйан, оҕо-уруу, аҕа, эһэ буолан, аймах-билэ, биир дойдулаахтарым бииргэ үлэлиир коллегаларым үтүө сыһыаннарын, көмөлөрүн чахчы билэн, нэһилиэгим оскуолатыгар лоп курдук 46 сыл (уопсайа 50 сыл) төһө кыаҕым билиим-көрүүм тиийэринэн тыыһынчанан оҕону үөрэтэн – такайан үлэбин түмүктээбиппиттэн астынабын. Үөрэппит оҕолорум үгүс идэлэри: учуутал, архитектор, инженер, художник, дизайнер, ювелир, топограф, модельер, конструктор, механизатор буолан араас дуоһунастарга ситиһиилээхтик үлэлии-хамсыы сылдьалларыттан идэбин сөпкө талбыппын диэн астына саныыбын, үөрэбин. Уонна биллэн турар, миэхэ туллаҥнаабат тусаһа, чиргэл тирэх буолбут дьиэ кэргэттэрбэр, кэргэммэр, тапталлаах ийэҕэ, эбэҕэ Надежда Никитичнаҕа, оҕолорбор, сиэттэрбэр, аймахтарбар Айгыр-силик, Аан-Ийэ дойдубар, үлэбинэн бииргэ алтыспыт, олорбут табаарыстарбар, доҕотторбор, элбэх үтүө сүбэни-аманы биэрбит оскуолам, үөрэҕирии систематын салайааччыларыгар сүһүөхтээх бэйэм сүгүрүйэн махтанабын, баһыыбалыыбын!

 

атырдьах ыйа 2015 сыл

Василий Николаевич Оконешников